Voorafgaand aan en tijdens de werkzaamheden in het projectgebied heeft er uitvoerig archeologisch onderzoek plaatsgevonden. Net als alle projecten in Nederland, is Gebiedsontwikkeling Ooijen-Wanssum gehouden aan de Wet op de Archeologische Monumentenzorg. Deze wet schrijft voor dat rekening moet worden gehouden met de in de grond aanwezige en te verwachten archeologische vondsten.
Historische impressie van hoogwatergeul Ooijen rond 4000 v. Chr.
Om vast te stellen welke archeologische vondsten in het projectgebied aanwezig zijn, zijn de volgende stappen doorlopen:
Archeologisch veldonderzoek
Resultaten
Uit de onderzoeken die plaatsgevonden hebben, zijn meer dan 100.000 archeologische vondsten gedaan. Hieruit zijn onder andere de volgende resultaten gekomen:
Ooijen-Wanssum heeft hoge archeologische waarde.
Door het stroomverloop van de Maas is er in het gebied een gestapeld landschap ontstaan. In bijna elke laag van het landschap worden prehistorische resten aangetroffen. Van vroeg-mesolithicum, laatmesolithicum, neolithicum tot resten uit de ijzertijd.
Daarnaast zijn bij een opgraving in Ooijen over een areaal van 1,7 ha dertig structuren blootgelegd. Eén vondst is extra bijzonder. Dit is een crematiegraf met ingegraven urn uit de late bronstijd of vroege ijzertijd. Tussen de botresten in de urn bevinden zich ook vier glazen kralen. Een bijzondere vondst aangezien in Nederland slechts enkele vergelijkbare exemplaren bekend zijn. Ook de Merovingische (vroegmiddeleeuwse) pottenbakkersoven die in hetzelfde gebied gevonden is, behoort tot de bijzondere vondsten.
Huisplattegrond aangetroffen ter hoogte van rondweg Wanssum
Bij de aanleg van de rondweg in Wanssum zijn resten van een huisplattegrond, een spieker (schuur) en meerdere kuilen uit de vroege ijzertijd aangetroffen. Waarschijnlijk behoren deze tot een nederzetting die zich buiten het projectgebied uitstrekt. Ter hoogte van uitbreiding van de industriehaven van Wanssum is een crematiegrafveld blootgelegd. Het grafveld heeft 26 graven en is één van de grootste opgegraven crematiegrafvelden uit de late ijzertijd in het Maasdal.
Diverse nederzettingen
In het projectgebied zijn ook een aantal laat prehistorische nederzettingen blootgelegd. Eén van de nederzettingen die gevonden is bestaat uit een erf met een hoofdgebouw, ruimte voor het (vermoedelijk) bijeenbrengen van vee en een viertal spiekers (schuren).
Waarderend sleuvenonderzoek
Historische bescherming tegen het water?
In het projectgebied zijn ook bijzondere stakenrijen aangetroffen. Door de oriëntatie van de stakenrijen en het grondlichaam dat gevonden is, is het vermoeden ontstaan dat deze deel uitmaakten van een constructie om overlast van hoogwater tegen te gaan. Zouden mensen uit het verleden al bezig zijn geweest met dezelfde opgave als nu?
Romeinse wegen
In het hele gebied zijn weinig restanten gevonden vanaf de Romeinse tijd. Mogelijk werd de Maas vanaf die periode steeds actiever waardoor het gebied minder geschikt werd. In Wanssum zijn wel segmenten van een wegtracé aangetroffen. Mogelijk waren deze segmenten onderdeel van de Romeinse weg tussen Tongeren en Nijmegen.
